Page 58 - "Xəzər"

bacarmalısan – başqa cür mümkün deyil qurultay kimi bir qurultay çağırılsaydı1, o

və Şirvan taxtına təzə adam gəlib, verilən qurultayda Mustafa yox, Hacı Muxtar

muxtariyyəti kağız üzərində yox, sidqi- Şirvan xanı seçilərdi. Nadirin o qurultayına

ürəkdən qəbul edərək, qollarını çırmalayıb zəmanənin sayılıb-seçilən nüfuzlu

daxili işləri qaydasına qoymalı idi. Hacı hakimləri, bəyləri, ruhaniləri toplanmışdı

Muxtarda o təzə adamın gücü, təpəri, və onlar üçün on mindən çox qamış

qətiyyəti və nüfuzu var idi və belə olan hücrələr hazırlanmışdı. Bax, o qurultay

təqdirdə Hacı Muxtar nə üçün Şirvan zamanı o hücrələrdən birində Mustafanın

xanlığının taxtını ələ keçirib, camaatın babası Әsgər bəy yox, onun – Hacı

rifahı, elm və təhsili ilə məşğul olmasın? Muxtarın babası Murtuza bəy qalırdı və

Bəyəm Salyan, Muğan mahallarından Әsgər bəyi heç o həndəvərə yaxın da

tutmuş Hövz, Elat, Qarasubasar buraxmamışdılar.

mahallarınacan Şirvanda Hacı Muxtar Tale deyilən bir şey varsa, elə o özü

bəyin hörməti-izzəti Mustafa xandan az Başı Hacı Muxtarın evinə gətirib çıxarmışdı

idi? – yox, az deyildi və böyükdən-kiçiyə, və belə bir fürsəti əldən buraxmaq olardı?

camaaat yaxşı bilirdi ki, Hacı Muxtarın Başı aparıb ruslara vermək nə çətin

58 babası Murtuza bəy hələ Nadir şahın bu bir məsələ idi?
yörəyə vəkil təyin etdyi, sonra isə xanlıq
2016 ləqəbi qazanmış Hacı Məmmədəli xan On il bundan əvvəl – 1796-cı ilin
yayında elə Ağa Məhəmməd şah da İrəvan
Zərnəvaini öldürməsəydi, Әsgər bəyin
nəsli Şirvan xanlığının taxtına çıxa bilməzdi. xanlığını alandan sonra özünün tacqoyma
mərasimini Muğan düzündə keçirtdi –
Hacı Muxtar bəy xalçaları İstanbula Muğan torpağı güclülərin hakim olmağını
göndərir, İstanbuldan da o xalçalar İngil- sevirdi və düzdür, Şirvan xanı nə Nadir
tərənin, Firəngistanın bazarlarına aparılırdı şah idi, nə də Ağa Məhəmməd şah Qacar
və bu zaman o xalçaların bir qismi yollarda idi, ancaq nə olsun? Әn adi bir bəndə
itib-batırdı və nə üçün bu xalçalar Peter- kimi, hökmdar da gərək ayağını yorğanına
burqun, Moskvanın bazarlarına getməsin görə uzatsın – Hacı Muxtar isə bunu
və Avropaya da elə oradan daşınmasın? bacaracaqdı, bu ağır, bu mürəkkəb dünya-

Hacı yerində qurcalandı.
Hacı Muxtar bəy də, Mustafa xan da da ayağını yorğanına qədər uzatmağı
Xançoban mahalından idilər və Mustafa bacaracaqdı.
Bütün gecəni at belində Mahmudu
xanın babası Әsgər bəy Nadir şahın
Şirvana hakim təyin etdiyi yadelli Hacı müşayiət edən atlılar indi fil yuxusuna

Məmmədəli xan Zərnəvaiyə qarşı getmişdilər və Hacı Muxtarın tapşırığı ilə

Elçin. Baş mübarizəyə qalxanda ona kömək əlini eşikağası Həmdullagilin əlində onları elə

uzadan Murtuza bəy olmuşdu və indi yuxuda ikən qətlə yetirmək üç dəqiqəlik

gedək elə həmin Xançoban mahalına, bir iş idi. Bəs o birilər, Molla Müzəffər

görək camaat Mustafanın yanındadır, Ağa? Yaxşı, o birilər heç, o cümlədən

yoxsa Hacı Muxtar bəyin? Hacı Muxtarın Molla Müzəffər Ağa da heç, bəs Mahmud?

heç bir şübhəsi yox idi ki, düz yetmiş il Mahmudu da qətlə yetirmək?

bundan əvvəl Muğanda Nadirin çağırdığı Bəyəm hakimiyyət uğrunda az ata

1 1736-ъы илдя Надир Муьан дцзцндя гурултай чаьырмыш вя о гурултайда юзцнц шащ сечдирмишди.