Page 58 - "Xəzər"

də, hunlara hər il səxavətlə çox qiymətli Siz cənabların şikayət dolu iki məktubunu

ərməğanlar göndərmişik. (Bu müqavilə Mete almışam. Mən də bir elçi ilə yazılı cavab

ilə Çin imperatorluğu arasında e.ə. 192-ci verdim. Fəqət nə elçim geri döndü, nə də

ildə bağlanmışdı. Çin e.ə.177-ci ilə qədər, Çindən bir elçi gəldi. Bunu Çin imperatorunun

yəni 15 il hunlara illik vergi vermişdi –tərc.) bizə qarşı dostcasına davranmadığı kimi

Halbuki indi hunların sağ sərhəd qiymətləndirdik. Deməli, qonşu dövlətimiz,

komandanı öz dövlətini qoyub, başının (yəni Çin – tərc.) bizə bağlı olmadığını

dəstəsiylə gəlir, Sarı irmağın güneyində göstərir (Burada Mete, Çini özünə tabe olan

bizə aid torpaqları alıb orda düşərgə salır. bir dövlət kimi qəbul edir – tərc.)

Bu hərəkət bizim əvvəlki dostluq və sülh Andlaşmamız ancaq kiçik məmurlar (və

haqqında müqaviləmizə uyğun deyil. zabitlər) üzündən pozulmuşdu. Buna görə

Sərhədlərimiz içində ora-bura soxulur, məmur Sağ sərhəd komandanımı cəzalandırdım.

və əsgərlərimizi öldürür. Sınırlarımızı qoruyan Yüeçiləri ələ keçirib məhv etməsi üçün onu

yabançı əsgərləri əsir götürür. (Bunlar hər qərb istiqamətinə göndərdim.

halda Çinə sığınan müxalif hunlardır – tərc.) Tanrının lütfü və inayəti ilə, əsgər və

Beləliklə, onların öz köhnə yurdlarında zabitlərimin yüksək istedad və bacarıqlarıyla,

yaşamalarına əngəl olurlar. Sərhəd dözümlü atlarımın yenilməz gücü ilə şahzadə

58 bölgəsindəki məmurlarımız onun arabalarının komandanım yüeçiləri dərhal əzərək
təkərləri altında əzilir. darmadağın etdi. Hamısının başını kəsib

2015 Bundan başqa çalıb-çapıb soyğunçuluqla öldürdü. Bizə tabe etdi və nəzarətimiz altına

da məşğul olurlar. Bu, namərdlik və əxlaqa alıb yerində oturtdu.

sığmayan bir iş olmaqla yanaşı, aramızdakı Bundan sonra Lou-lan, Vusun, Hu-kai

andlaşmanı da pozmaq deməkdir…” ilə onların yaxınlığındakı 26 dövlətin hamısı

ələ keçirildi və həmin ərazilərdə nizam-

Metenin Çin imperatoruna mәktubu: intizam bərqərar olundu.

Onların hamısı artıq “Hun” oldular (yəni

Yaddaş. Tarixin axarını dәyişәn mәktublar E.ә.176-cı ildә Hun imperatoru Mete hunlara tabe olub, Hun əyalətləri oldular –

Çin hökmdarına bu mәktubu göndәrdi: tərc.)

“Göylər tərəfindən taxta çıxarılmış Böyük Yay çəkib, ox ata bilən bütün qövmlər

Hun imperatoru sayğı ilə Çin imperatorunun vahid bir ailə halında birləşdilər.

hal-əhvalını soruşur. Quzeydəki ölkələr mənim güclü iradəm

Daha öncələr cənabınızla sülh və dostluq altında qəti şəkildə yenidən qurularaq

məsələlərini müzakirə edirdik. Yazdığınız sahmana salındı.

məktubda duyduqlarınızı da mənə Ordunun silahlarını artıq çıxarıb rəflərə

bildirirdiniz. Beləcə anlaşır və xoşbəxt yığmaq, əsgər və zabitlərimi dincəldib

olurdum. xoşbəxtliyə qovuşdurmaq, atlarını bordağa

Fəqət sərhəddəki məmurlarınız sağ alıb bəslətdirmək istəyirəm.

sərhəd komandanıma hücum etmiş, onlarla Köhnə hesab və düşmənçiliyi bir yana

nalayiq davranmışlar. Komandan da mənim qoyub əvvəlki müqaviləmizi yeniləmək,

icazəmi almadan əsgərlərinə Çin zabitlərinə sərhəd boyunda yaşayan xalqın rifahını və

qarşı dostluğa yaraşmayan hərəkətlər rahatlığını təmin etmək, əlaqələrimizi

eləməyə izn vermişdir. Beləliklə, bu iki xaqan başlanğıcda olduğu kimi yenidən qurmaq

arasındakı andlaşma pozulmağa və istəyirəm.

aramızdakı qardaşca əlaqələr kəsilməyə Körpələr böyüyüb boya-başa çatmaq

səbəb olmuşdur. üçün zəruri mühit əldə edəcək, yaşlılar (və