Page 196 - "Xəzər"
P. 196
Erdman əməlli-başlı həyəcanlanmışdı, man, sizin kinayə etdiyinz sovet teatrının
danışanda dili dolaşırü da öz missiyası var. Bu, sadə, eyni za-
– Birincisi, gəlin işin mahiyyəti barədə manda mürəkkəb bir missiyadır. Bu missiya
danışaq. Bu daramatik poema Yeseninin cəmiyyətin, kommunizm quran sovet
heç vaxt səhnələşdirilməmiş ən gözəl cəmiyyətinin teatr estetikasını reallaşdır-
əsərlərindən biridir. Nəhayət, bu əsər maqdan ibarətdir. Nikolay Robertoviç, biz
sovet teatrında öz səhnə təcəssümünü də sizin kimi teatr adamlarıyıq, teatrla
tapıb. Bu, böyük hadisədir, yoldaşlar! nəfəs alırıq və təkcə Meyerxolddan yox,
Bunu heç Meyerxold da bacarmamışdı. həm də realist Stanislavskidən dərs
Amma Lübimov bu işin öhdəsindən gəldi. almışıq. Böyük Stanislavskidən! Bəs siz
Məncə, yalnız elə buna görə Lübimova neyləyirsiniz, Yuri Petroviç? Siz axı real-
minnətdar olmalıyıq. Belə böyük bir teatr istsiniz, Stanislavski sisteminin fəal
hadisəsi baş veribsə, tənqidçilər ilk tərəfdarısınız,məgər operetta qoyduğunu-
növbədə diqqəti buna yönətlməlidirlər. zun fərqində deyilsiniz? Belə şeir oxu-
Sizsə intermediyalardan danışırsınız. Nə yarlar? Yeseninin səs yazısı var, o, Xlo-
görmüsünüz intermediyalarda? Burda nə puşanın monoloqunu əla səsləndirib, sizdə
isə alınmayıb. Zəncir səsləri, Vısotski-
196 var axı?
Xlopuşanın sərxoş çərənçiliyi monoloqun
2016 – Hə də, bunlar axı sizin intermediya- effektini sıfıra endirir. Bununla siz Yesenini
larınız, eyhamlarınızdır, – yaşı bilinməyən
təhqir edirsiniz. Yeseninin əvəzinə
qadın qışqırmağa başladı. quruluşçunun, yəni özünüzün rolunuzu
– Bağışlayın, öz həmkarınızla birgə qabartmağa çalışırsınız. Elə deyilmi, Yeka-
qəhrəmanın ayıb yerini müzakirə terina Aleksandrovna?
eləyərkən, sizin sözünüzü kəsmədim, siz
Yeseninin bacılarından biri mızıldana-
də mənim sözümü kəsməyin. Burada raq, komissiya rəhbərinin sözlərini
gözəl kollektiv formalaşıb, əla tamaşa təsdiqləməyə başladı, ancaq ikinci bacı
hazırlanıb, rejissor geridə qalmış, birdən-birə onun sözünü yarıda kəsdi:
Valeri İvanov-Taqanski. Zəfər və ilğım unudulmuş teatrı Moskvanın ən maraqlı
– Nə danışırsan? O, tamaşanı görsəydi,
teatrlarından birinə çevirib. Niyə xoş söz sevincinin həddi-hüdudu olmazdı. Onlar
deməyə diliniz gəlmir? Bu teatrı da səni qorxudublar, deyiblər ki, təqaüdünü
başqalarının gününə salmaq istəyirsiniz? kəsəcəklər, odur ki, onların istədiyi kimi
Qəfildən komissiyanın rəhbəri ayağa danışırsan!
qalxdı. Onun ətli, qırmızı sifəti qəzəbdən Hay-küy qopdu. Lübimov yerindən dik
pörtmüşdü. atılıb, qışqırmağa başladı:
– Әziz yoldaş Erdman, sovet teatrına – Hə, deməli, şantajla məşğul olur-
həsr olunmuş böyük esseyə görə sağ sunuz, yaşlı insanları qorxudursunuz? –
olun! Amma bağışlayın, burada bizə vəkil Kumir qıvraq hərəktlə qapını taybatay aç-
lazım deyil. Həm də biz ayrı-ayrı missiyalar dı və əsib-kükrədi. – Çıxın mənim kabine-
yerinə yetiririk. Moskvada oynanılan timdən, bir daha sizi burada görməyim.
tamaşalara görə məsuliyyət daşıyan təş- Hamı qorxmuşdu. Komissiya üzvləri
kilatlar və insanlar var. Burada əyləşənlərin səssiz-səmirsiz otağı tərk etdi. Xanımlardan
hər birinə bu, aydın olmalıdır. Yoldaş Erd- biri rejissorun qulağına pıçıldadı:
danışanda dili dolaşırü da öz missiyası var. Bu, sadə, eyni za-
– Birincisi, gəlin işin mahiyyəti barədə manda mürəkkəb bir missiyadır. Bu missiya
danışaq. Bu daramatik poema Yeseninin cəmiyyətin, kommunizm quran sovet
heç vaxt səhnələşdirilməmiş ən gözəl cəmiyyətinin teatr estetikasını reallaşdır-
əsərlərindən biridir. Nəhayət, bu əsər maqdan ibarətdir. Nikolay Robertoviç, biz
sovet teatrında öz səhnə təcəssümünü də sizin kimi teatr adamlarıyıq, teatrla
tapıb. Bu, böyük hadisədir, yoldaşlar! nəfəs alırıq və təkcə Meyerxolddan yox,
Bunu heç Meyerxold da bacarmamışdı. həm də realist Stanislavskidən dərs
Amma Lübimov bu işin öhdəsindən gəldi. almışıq. Böyük Stanislavskidən! Bəs siz
Məncə, yalnız elə buna görə Lübimova neyləyirsiniz, Yuri Petroviç? Siz axı real-
minnətdar olmalıyıq. Belə böyük bir teatr istsiniz, Stanislavski sisteminin fəal
hadisəsi baş veribsə, tənqidçilər ilk tərəfdarısınız,məgər operetta qoyduğunu-
növbədə diqqəti buna yönətlməlidirlər. zun fərqində deyilsiniz? Belə şeir oxu-
Sizsə intermediyalardan danışırsınız. Nə yarlar? Yeseninin səs yazısı var, o, Xlo-
görmüsünüz intermediyalarda? Burda nə puşanın monoloqunu əla səsləndirib, sizdə
isə alınmayıb. Zəncir səsləri, Vısotski-
196 var axı?
Xlopuşanın sərxoş çərənçiliyi monoloqun
2016 – Hə də, bunlar axı sizin intermediya- effektini sıfıra endirir. Bununla siz Yesenini
larınız, eyhamlarınızdır, – yaşı bilinməyən
təhqir edirsiniz. Yeseninin əvəzinə
qadın qışqırmağa başladı. quruluşçunun, yəni özünüzün rolunuzu
– Bağışlayın, öz həmkarınızla birgə qabartmağa çalışırsınız. Elə deyilmi, Yeka-
qəhrəmanın ayıb yerini müzakirə terina Aleksandrovna?
eləyərkən, sizin sözünüzü kəsmədim, siz
Yeseninin bacılarından biri mızıldana-
də mənim sözümü kəsməyin. Burada raq, komissiya rəhbərinin sözlərini
gözəl kollektiv formalaşıb, əla tamaşa təsdiqləməyə başladı, ancaq ikinci bacı
hazırlanıb, rejissor geridə qalmış, birdən-birə onun sözünü yarıda kəsdi:
Valeri İvanov-Taqanski. Zəfər və ilğım unudulmuş teatrı Moskvanın ən maraqlı
– Nə danışırsan? O, tamaşanı görsəydi,
teatrlarından birinə çevirib. Niyə xoş söz sevincinin həddi-hüdudu olmazdı. Onlar
deməyə diliniz gəlmir? Bu teatrı da səni qorxudublar, deyiblər ki, təqaüdünü
başqalarının gününə salmaq istəyirsiniz? kəsəcəklər, odur ki, onların istədiyi kimi
Qəfildən komissiyanın rəhbəri ayağa danışırsan!
qalxdı. Onun ətli, qırmızı sifəti qəzəbdən Hay-küy qopdu. Lübimov yerindən dik
pörtmüşdü. atılıb, qışqırmağa başladı:
– Әziz yoldaş Erdman, sovet teatrına – Hə, deməli, şantajla məşğul olur-
həsr olunmuş böyük esseyə görə sağ sunuz, yaşlı insanları qorxudursunuz? –
olun! Amma bağışlayın, burada bizə vəkil Kumir qıvraq hərəktlə qapını taybatay aç-
lazım deyil. Həm də biz ayrı-ayrı missiyalar dı və əsib-kükrədi. – Çıxın mənim kabine-
yerinə yetiririk. Moskvada oynanılan timdən, bir daha sizi burada görməyim.
tamaşalara görə məsuliyyət daşıyan təş- Hamı qorxmuşdu. Komissiya üzvləri
kilatlar və insanlar var. Burada əyləşənlərin səssiz-səmirsiz otağı tərk etdi. Xanımlardan
hər birinə bu, aydın olmalıdır. Yoldaş Erd- biri rejissorun qulağına pıçıldadı:
