Page 70 - "Xəzər"
P. 70
Türk gərək təmiz türk olsun, təmiz olmayan – Əlbəttə, yox – dedi. – Allah adildir,
türk türkə xidmət edə bilməz. Söhbət o, əyri iş görənləri cəzalandırar. Allah istər
böyük xidmətdən gedir, söhbət nəhəng ki, bəndəsi bir-birinə məhəbbət göstərsin,
türk dövlətindən gedir, o dövlətdən ki, bir-birinə dayaq olsun.
başqa millətlər – rusundan, ingilisindən, Mahmud bəy diqqətlə Ağaya qulaq
firəngdən tutmuş farsına, ərəbinə, həbəşinə asdı, bir müddət susdu, sonra:
kimi – türklərə nökərçilik etsin. – Deməli, Allaha kömək etmək lazımdır!
Ancaq Əmir Teymur xalis türk deyildi? – dedi.
Bəyazitin başına o cürə oyun açdı, sultanı Mahmud bəyin bu sözləri Muğan dü-
dəmir qəfəsdə öz hüzuruna gətirtdi.1 Bəs zündəki o soyuq sübhçağı Molla Müzəffər
Bəyazit kim idi? Türk! Osmanlıların Ağaya əvvəlcə bir küfr kimi gəldi və Ağa
əleyhinə Venesiya ilə ittifaqa girən2 Uzun Qurani-Kərimin buyurduğu bu sözləri xa-
Həsən necə, xalis türk deyildi? Osmanlı- tırladı: “…Biz sizi (babanız Adəmi) tor-
ların əleyhinə İohannla3 birləşmişdi, sonra paqdan, sonra mənidən (nütfədən), sonra
da onun qızı ilə evləndi. Bəs türk Miranşahı laxtalanmış qandan, daha sonra müəyyən,
da, onun oğlunu da öldürən Qara Yusif?4 tam bir şəkilə düşmüş (vaxtında doğulmuş)
70 Elə həmin Qara Yusifə qarşı çar və düşməmiş (vaxtından əvvəl doğulmuş)
Konstantinlə ittifaqa girən İbrahimlə Seyid bir parça ətdən yaratdıq ki, (qüdrətimizi)
2016 Əhməd kim idi, xalis türk deyildilər?5 Nadir sizə göstərək.”7 Bəndənin belə bir qüdrət
Azərbaycana hücum çəkib, Şəki kimi bir sahibinə kömək göstərmək istəyi nə
cənnətməkanı yandırdı, nə var ki, Hacı deməkdir – bəndəni Allah-taala ilə bərabər
Çələbi ona tabe olmurdu?6 Kim idi Nadir, tutmaq, hətta Ondan da yüksəyə qaldırmaq
kim idi Hacı Çələbi, bir başqası idi, yoxsa cəhdi deyil?
türk? Və bu zaman Molla Müzəffər Ağanın
Nə üçün? fikrindən keçdi ki, Allah-taala bütün
Nə üçün türk bir-birinə qənim kəsilib? bəndələrini haqqa, ədalətə, mərhəmətə
Mahmud bəy yenə gözlərini o uzaq çağırır və bir halda ki, bəndələrin hamısı
naməlum nöqtədən çəkib, Molla Müzəffər bu çağırışa əməl etmir, bu bəndələri haqq
Ağaya baxdı və: yoluna gətirməyə çalışmaq elə Allah-
– Ağa, üzr istəyirəm sizdən – dedi. – taalaya kömək etmək deyilmi?
Bayaq türklərin bir-birini qırmağını yada Molla Müzəffər Ağa:
saldınız. Allah türkü bir-birinə düşmən – Ancaq qan tökməklə yox!.. – dedi
yaradıb? və bir az susduqdan sonra əlavə etdi: –
Molla Müzəffər Ağa: Allah sənin də imanını kamil etsin, oğlum!..
Elçin. Baş 1 1402-ъи илдя Ямир Теймур Османлы империйасы иля мцщарибядя гялябя чалды вя Султан Бяйазиди дямир гяфясдя онун
щцзуруна эятирдиляр.
2 1472-ъи илдя Османлыларла мцщарибядя Аьгойунлулар Венесийа Республикасы иля иттифаг йаратмышдылар.
3 Аьгойунлу дювлятинин щюкмдары Узун Щясян Османлы султаны Фатещ Мещметя гаршы мцбаризядя Трабзон йунан импе-
раторлуьу иля иттифага эирмишди. Узун Щясян Трабзон императору 4-ъц Иощан Щомненин гызы Феодора иля евлянмишди. Онун
Феодорадан – Дяспиня хатундан олан гызы Алямшащ бяйим (Марта) Шащ Исмайылын анасы иди.
4 1406-ъи илдя Гарагойунлу дювлятинин щюкмдары Гара Йусиф Ямир Теймурун Азярбайъана щаким тяйин етдийи Мираншащын
оьлу Ябубякр иля мцщарибядя ону мяьлуб етди, Ябубякр юзц дя щялак олду. 1408-ъи илдя ися Мираншащла мцщарибядя
гялябя газанды вя Мираншащ юлдцрцлдц.
5 Ширваншащ I Ибращим вя Шяки ханы Сейид Ящмяд Гара Йусифя гаршы Кахетийа чары 2-ъи Константинля иттифаг йаратмышдылар.
61744-ъц илдя Надир шащ дюрдцнъц дяфя Азярбайъана вя Даьыстана йцрцш етмиш вя Шяки ханы Щаъы Чяляби Эялясян-
Эюрясян галасында она мцгавимят эюстярмишди. Бир мцддят мцщасирядя сахласа да, галаны ала билмяйян Надир шащ
Шякини виран етмишди.
7 ял-Щяъъ сурясинин 5-ъи айясиндядир.
türk türkə xidmət edə bilməz. Söhbət o, əyri iş görənləri cəzalandırar. Allah istər
böyük xidmətdən gedir, söhbət nəhəng ki, bəndəsi bir-birinə məhəbbət göstərsin,
türk dövlətindən gedir, o dövlətdən ki, bir-birinə dayaq olsun.
başqa millətlər – rusundan, ingilisindən, Mahmud bəy diqqətlə Ağaya qulaq
firəngdən tutmuş farsına, ərəbinə, həbəşinə asdı, bir müddət susdu, sonra:
kimi – türklərə nökərçilik etsin. – Deməli, Allaha kömək etmək lazımdır!
Ancaq Əmir Teymur xalis türk deyildi? – dedi.
Bəyazitin başına o cürə oyun açdı, sultanı Mahmud bəyin bu sözləri Muğan dü-
dəmir qəfəsdə öz hüzuruna gətirtdi.1 Bəs zündəki o soyuq sübhçağı Molla Müzəffər
Bəyazit kim idi? Türk! Osmanlıların Ağaya əvvəlcə bir küfr kimi gəldi və Ağa
əleyhinə Venesiya ilə ittifaqa girən2 Uzun Qurani-Kərimin buyurduğu bu sözləri xa-
Həsən necə, xalis türk deyildi? Osmanlı- tırladı: “…Biz sizi (babanız Adəmi) tor-
ların əleyhinə İohannla3 birləşmişdi, sonra paqdan, sonra mənidən (nütfədən), sonra
da onun qızı ilə evləndi. Bəs türk Miranşahı laxtalanmış qandan, daha sonra müəyyən,
da, onun oğlunu da öldürən Qara Yusif?4 tam bir şəkilə düşmüş (vaxtında doğulmuş)
70 Elə həmin Qara Yusifə qarşı çar və düşməmiş (vaxtından əvvəl doğulmuş)
Konstantinlə ittifaqa girən İbrahimlə Seyid bir parça ətdən yaratdıq ki, (qüdrətimizi)
2016 Əhməd kim idi, xalis türk deyildilər?5 Nadir sizə göstərək.”7 Bəndənin belə bir qüdrət
Azərbaycana hücum çəkib, Şəki kimi bir sahibinə kömək göstərmək istəyi nə
cənnətməkanı yandırdı, nə var ki, Hacı deməkdir – bəndəni Allah-taala ilə bərabər
Çələbi ona tabe olmurdu?6 Kim idi Nadir, tutmaq, hətta Ondan da yüksəyə qaldırmaq
kim idi Hacı Çələbi, bir başqası idi, yoxsa cəhdi deyil?
türk? Və bu zaman Molla Müzəffər Ağanın
Nə üçün? fikrindən keçdi ki, Allah-taala bütün
Nə üçün türk bir-birinə qənim kəsilib? bəndələrini haqqa, ədalətə, mərhəmətə
Mahmud bəy yenə gözlərini o uzaq çağırır və bir halda ki, bəndələrin hamısı
naməlum nöqtədən çəkib, Molla Müzəffər bu çağırışa əməl etmir, bu bəndələri haqq
Ağaya baxdı və: yoluna gətirməyə çalışmaq elə Allah-
– Ağa, üzr istəyirəm sizdən – dedi. – taalaya kömək etmək deyilmi?
Bayaq türklərin bir-birini qırmağını yada Molla Müzəffər Ağa:
saldınız. Allah türkü bir-birinə düşmən – Ancaq qan tökməklə yox!.. – dedi
yaradıb? və bir az susduqdan sonra əlavə etdi: –
Molla Müzəffər Ağa: Allah sənin də imanını kamil etsin, oğlum!..
Elçin. Baş 1 1402-ъи илдя Ямир Теймур Османлы империйасы иля мцщарибядя гялябя чалды вя Султан Бяйазиди дямир гяфясдя онун
щцзуруна эятирдиляр.
2 1472-ъи илдя Османлыларла мцщарибядя Аьгойунлулар Венесийа Республикасы иля иттифаг йаратмышдылар.
3 Аьгойунлу дювлятинин щюкмдары Узун Щясян Османлы султаны Фатещ Мещметя гаршы мцбаризядя Трабзон йунан импе-
раторлуьу иля иттифага эирмишди. Узун Щясян Трабзон императору 4-ъц Иощан Щомненин гызы Феодора иля евлянмишди. Онун
Феодорадан – Дяспиня хатундан олан гызы Алямшащ бяйим (Марта) Шащ Исмайылын анасы иди.
4 1406-ъи илдя Гарагойунлу дювлятинин щюкмдары Гара Йусиф Ямир Теймурун Азярбайъана щаким тяйин етдийи Мираншащын
оьлу Ябубякр иля мцщарибядя ону мяьлуб етди, Ябубякр юзц дя щялак олду. 1408-ъи илдя ися Мираншащла мцщарибядя
гялябя газанды вя Мираншащ юлдцрцлдц.
5 Ширваншащ I Ибращим вя Шяки ханы Сейид Ящмяд Гара Йусифя гаршы Кахетийа чары 2-ъи Константинля иттифаг йаратмышдылар.
61744-ъц илдя Надир шащ дюрдцнъц дяфя Азярбайъана вя Даьыстана йцрцш етмиш вя Шяки ханы Щаъы Чяляби Эялясян-
Эюрясян галасында она мцгавимят эюстярмишди. Бир мцддят мцщасирядя сахласа да, галаны ала билмяйян Надир шащ
Шякини виран етмишди.
7 ял-Щяъъ сурясинин 5-ъи айясиндядир.
