Page 73 - "Xəzər"
P. 73
m dә faizlәri son sentinә kimi ödәmәlidir. yoxdur, tutuquşular, yaquarlar da yoxa çıxıb, 73
Əgәr EK tam uğur qazana bilibsә, kredit o Ekvadorun üç yerli mәdәniyyәti mәhv olmaq 2015
qәdәr böyük olur ki, borclu bir neçә ildәn әrәfәsindәdir, qәdim çaylar isә çirkab axıdılan
sonra öz ödәnişlәri üzrә “defolt” elan etmәyә qanovlara çevrilib. Con Perkins. Killerin etirafları
mәcbur qalır. Zamanı yetişәndә, biz әsl
mafiya kimi bölgüdә öz payımızı tәlәb edirik. Vә belә bir zamanda yerli xalqlar
Bu pay, adәtәn, aşağıdakılardan ibarәt olur: müqavimәt göstәrmәyә başladı. Belә ki,
BMT-dәki sәsvermә üzәrindә tam nәzarәt, 2003-cü il, may ayının 7-dә bir qrup amerikalı
hәrbi bazaların yerlәşdirilmәsi, yaxud ölkәnin vәkil otuz min Ekvador hindusunun adından
neft vә Panama kanalı kimi qiymәtli “Chevron Texaco Corp.”a qarşı 1 milyard
resursları. Nә qәdәr versә dә, borclu onsuz dollar mәblәğindә mәhkәmә iddiası qaldırdı.
da götürdüyünü tam ödәyә bilmir vә daha İddiada deyilirdi ki, 1971-1992-ci illәr arasında
bir ölkә qlobal imperiyanın ağuşuna düşür. bu nәhәng neft şirkәti açıq әraziyә vә
çaylara gündә dörd milyon qallon neftlә,
Kito-Şell şosesiylә irәlilәyәrkәn xәyalәn ağır metallar vә kanserogen maddәlәrlә
otuz beş il әvvәlә, bu yerlәrә ilk dәfә gәldiyim kirlәnmiş zәhәrli çirkab suları axıdıb; şirkәt
zamanlara döndüm. Oxumuşdum ki, Ekvador insanların vә heyvanların düşәrәk öldüyü
öz әrazisinә görә Nevada ştatından böyük 350 ağzıaçıq kollektor çalası qoyub.
olmasa da, burada otuzdan artıq aktiv
vulkan, dünyadakı bütün quşların 15 faizi “Autbek”imin pәncәrәsindәn meşәlәrdәn
vә minlәrlә hәlә tәsnif edilmәmiş bitki növü sürünüb Pastazanın dәrәlәrini lay-lay
var; bu ölkә mәdәniyyәtlәrin yanaşı yaşadığı bürüyәn duman görünürdü. Tәrdәn köynәyim
yerdir, burda qәdim dillәrdә danışan islanmışdı, hәyәcanlıydım, ancaq bu, tәkcә
insanların sayı elә ispan dilindә danışanlar yüksәk tropik temperaturdan, daim burula-
qәdәrdir. Mәn bu ölkәni gözәl vә ekzotik burula gedәn yollar üzündәn deyildi. Halımın
sayırdım, baxmayaraq ki, o zamanlar ağlıma pis olmasına bu gözәl ölkәnin mәhv
gәlәn bu fikirlәr bәsit vә sadәlövh idi. edilmәsindә oynadığım mәnhus roldan
xәbәrdarlığımın da tәsiri vardı. Mәnim vә
Bu otuz beş il әrzindә çox şey dәyişib... başqa bir EK dostumun sәyi ucbatından
1968-ci ildә bura ilk gәlişimdә, “Texaco” indi ölkәnin vәziyyәti bizim müasir iqtisadiy-
Amazonun Ekvadora aid hissәsindә nefti yat, bank işi vә geniş quruculuq layihәlәrinin
tәzәcә tapmışdı. Bu gün neft ölkә ixracının yalançı, ilğım mәnzәrәsini onlara tәqdim
az qala tәn yarısını tәşkil edir. Bura ilk etmәklә hәvәslәndirdiyimiz vaxtlardan daha
gәlişimdәn sonra inşa edilmiş Trans-And pis gündә idi. 1970-ci illәrdәn başlanan,
neft kәmәrindәn çox kövrәk ekologiyaya “Neft bumu” kimi qondarma ad qoyulmuş
malik tropik meşәlәrә sızan neftin miqdarı dövr әrzindә rәsmi yoxsulluq hәddindәn
nә az, nә azacıq, yarım milyon barreldәn aşağı sәviyyәdә yaşayan әhalinin sayı ar-
çox olmuşdu – qәza nәticәsindә “Exxon taraq 50 faizdәn 70 faizә, qismәn mәşğul
Valdez” tankerindәn okeana axan neftin olan vә tam işsiz insanların sayı 15 faizdәn
miqdarından düz iki dәfә çox. Bu gün lob- 70 faizә, dövlәt borcu isә 240 milyondan
biçiliyini EK-lәrin etdiyi, uzunluğu üç yüz 15 milyard dollara çatmışdı. Bu müddәt
mil, qiymәti 1,3 milyard dollar olan yeni neft әrzindә әhalinin әn yoxsul hissәsinin istifadә
kәmәri Ekvadorun Birlәşmiş Ştatlara neft etdiyi milli resursların hәcmi isә 20 faizdәn
satan ixracatçıların ilk onluğuna düşәcәyini 6 faizә düşmüşdü.
güman etmәyә әsas verir, vәd edir. Tropik
meşәlәrin nәhәng әrazisi artıq, demәk olar Tәәssüf ki, Ekvador istisna deyil. Biz
EK-lәrin Qlobal İmperiyanın çәtiri altına
Əgәr EK tam uğur qazana bilibsә, kredit o Ekvadorun üç yerli mәdәniyyәti mәhv olmaq 2015
qәdәr böyük olur ki, borclu bir neçә ildәn әrәfәsindәdir, qәdim çaylar isә çirkab axıdılan
sonra öz ödәnişlәri üzrә “defolt” elan etmәyә qanovlara çevrilib. Con Perkins. Killerin etirafları
mәcbur qalır. Zamanı yetişәndә, biz әsl
mafiya kimi bölgüdә öz payımızı tәlәb edirik. Vә belә bir zamanda yerli xalqlar
Bu pay, adәtәn, aşağıdakılardan ibarәt olur: müqavimәt göstәrmәyә başladı. Belә ki,
BMT-dәki sәsvermә üzәrindә tam nәzarәt, 2003-cü il, may ayının 7-dә bir qrup amerikalı
hәrbi bazaların yerlәşdirilmәsi, yaxud ölkәnin vәkil otuz min Ekvador hindusunun adından
neft vә Panama kanalı kimi qiymәtli “Chevron Texaco Corp.”a qarşı 1 milyard
resursları. Nә qәdәr versә dә, borclu onsuz dollar mәblәğindә mәhkәmә iddiası qaldırdı.
da götürdüyünü tam ödәyә bilmir vә daha İddiada deyilirdi ki, 1971-1992-ci illәr arasında
bir ölkә qlobal imperiyanın ağuşuna düşür. bu nәhәng neft şirkәti açıq әraziyә vә
çaylara gündә dörd milyon qallon neftlә,
Kito-Şell şosesiylә irәlilәyәrkәn xәyalәn ağır metallar vә kanserogen maddәlәrlә
otuz beş il әvvәlә, bu yerlәrә ilk dәfә gәldiyim kirlәnmiş zәhәrli çirkab suları axıdıb; şirkәt
zamanlara döndüm. Oxumuşdum ki, Ekvador insanların vә heyvanların düşәrәk öldüyü
öz әrazisinә görә Nevada ştatından böyük 350 ağzıaçıq kollektor çalası qoyub.
olmasa da, burada otuzdan artıq aktiv
vulkan, dünyadakı bütün quşların 15 faizi “Autbek”imin pәncәrәsindәn meşәlәrdәn
vә minlәrlә hәlә tәsnif edilmәmiş bitki növü sürünüb Pastazanın dәrәlәrini lay-lay
var; bu ölkә mәdәniyyәtlәrin yanaşı yaşadığı bürüyәn duman görünürdü. Tәrdәn köynәyim
yerdir, burda qәdim dillәrdә danışan islanmışdı, hәyәcanlıydım, ancaq bu, tәkcә
insanların sayı elә ispan dilindә danışanlar yüksәk tropik temperaturdan, daim burula-
qәdәrdir. Mәn bu ölkәni gözәl vә ekzotik burula gedәn yollar üzündәn deyildi. Halımın
sayırdım, baxmayaraq ki, o zamanlar ağlıma pis olmasına bu gözәl ölkәnin mәhv
gәlәn bu fikirlәr bәsit vә sadәlövh idi. edilmәsindә oynadığım mәnhus roldan
xәbәrdarlığımın da tәsiri vardı. Mәnim vә
Bu otuz beş il әrzindә çox şey dәyişib... başqa bir EK dostumun sәyi ucbatından
1968-ci ildә bura ilk gәlişimdә, “Texaco” indi ölkәnin vәziyyәti bizim müasir iqtisadiy-
Amazonun Ekvadora aid hissәsindә nefti yat, bank işi vә geniş quruculuq layihәlәrinin
tәzәcә tapmışdı. Bu gün neft ölkә ixracının yalançı, ilğım mәnzәrәsini onlara tәqdim
az qala tәn yarısını tәşkil edir. Bura ilk etmәklә hәvәslәndirdiyimiz vaxtlardan daha
gәlişimdәn sonra inşa edilmiş Trans-And pis gündә idi. 1970-ci illәrdәn başlanan,
neft kәmәrindәn çox kövrәk ekologiyaya “Neft bumu” kimi qondarma ad qoyulmuş
malik tropik meşәlәrә sızan neftin miqdarı dövr әrzindә rәsmi yoxsulluq hәddindәn
nә az, nә azacıq, yarım milyon barreldәn aşağı sәviyyәdә yaşayan әhalinin sayı ar-
çox olmuşdu – qәza nәticәsindә “Exxon taraq 50 faizdәn 70 faizә, qismәn mәşğul
Valdez” tankerindәn okeana axan neftin olan vә tam işsiz insanların sayı 15 faizdәn
miqdarından düz iki dәfә çox. Bu gün lob- 70 faizә, dövlәt borcu isә 240 milyondan
biçiliyini EK-lәrin etdiyi, uzunluğu üç yüz 15 milyard dollara çatmışdı. Bu müddәt
mil, qiymәti 1,3 milyard dollar olan yeni neft әrzindә әhalinin әn yoxsul hissәsinin istifadә
kәmәri Ekvadorun Birlәşmiş Ştatlara neft etdiyi milli resursların hәcmi isә 20 faizdәn
satan ixracatçıların ilk onluğuna düşәcәyini 6 faizә düşmüşdü.
güman etmәyә әsas verir, vәd edir. Tropik
meşәlәrin nәhәng әrazisi artıq, demәk olar Tәәssüf ki, Ekvador istisna deyil. Biz
EK-lәrin Qlobal İmperiyanın çәtiri altına
