Page 238 - "Xəzər"
P. 238
xuldu. Ayağı ağrımağa, sızıldamağa baş- zalı gözləri önündə canlandı. Hamı
ladı, beləcə, axsaya-axsaya telefona ya- həyəcanla Beriyanı gözləyirdi. Bu, NKVD-
xınlaşdı. nin klubu idi. Beriya gecikirdi. Hətta dü-
– Əzizim, – arvadının səsini eşitdi, – şündülər ki, artıq gəlməyəcək. Ancaq elə
Voznesenski zəng eləmişdi, Politexnikdə bu an parterin bütün qapıları gurultuyla
poeziya axşamına dəvət edir. Gedəcəyik? açıldı və qapıların önündə bir-birinə ox-
– Voznesenskinin tədbirinə getmək şayan mülki geyimli adamlar peyda oldu.
lazımdır.
– Yeməyə gələcəksən? Onlar çıxışları tutduğuna görə toplaşanlara
– Yox, Ədəbiyyatçılar Evində Erdmanla elə gəldi ki, kimisə həbs edəcəklər. Tökmə
bədənli cangüdənlərdən sonra pensne
görüşüm var. taxmış və başına kepka qoymuş Beriya
– Bəs məni aparmırsan? – Arvadı gəldi. O, paltosunu çıxarmadan zalın
mərkəzindəki oturacağa əyləşdi, adam-
nazla soruşdu, ancaq ərinin susduğunu larından birinə nəsə dedi və hamı başa
görüb əlavə etdi: – Yaxşı, kişi kampani-
yasında nə işim var, özümə məşğuliyyət düşdü ki, tamaşanı başlamaq lazımdır.
taparam.
Martovanın yanından ötüb-keçəndə Aktyorlar həyəcanlıydı deyə, tamaşanı
istədikləri kimi oynaya bilmirdilər.
238 Kumir ona pıçıldadı:
Bu tamaşada Kumir iştirak etmirdi.
2016 – Belə şeylərə fikir verməyin, iş görmək Yarım saatlıq proqramın aparıcısı başqa
lazımdı, onda hər şey öz yerini alacaq.
adam idi. Kumir ürəyində sevinirdi –
Beriyanın olduğu zalda aparıcının kiçik
NKVD xatirələri bir səhvi faciəylə nəticələnə bilərdi. O,
səssiz-səmirsiz parterdə oturmuşdu, öl-
Valeri İvanov-Taqanski. Zəfər və ilğım Kumir yuxudan ayılıb, yavaş-yavaş kənin tanınmış simalarının belə qorxub-
gözlərini açdı. Hər şey əvvəlki kimiydi. çəkindiyi bu adamı müşahidə edirdi. Özü
İndicə yuxuda hələ gənc idi, iş yoldaşlarına də fərqində deyildi ki, bu müşahidələr
dişinin dibindən çıxanı deyir, onları qor- onun yaddaşına həkk olunur və gələcəkdə
xaqlıqda və yaltaqlıqda ittiham edirdi. Yux- onlardan istifadə eləyə biləcək. (Sonralar
uda atasıyla da söhbət edir, ondan şeir Lübimov Soljenitsının “Şaraşka” əsərində
oxumasını xahiş eləyirdi… Amma birdən- Stalin obrazını canlandırdı. Özü də bu
birə ayılıb görür ki, xəstəxanadadır, çar- obrazı qrimsiz və dahiyanə oynadı, çünki
payısının yanında damcısalan var, tum- “təcrübədən yararlana bilmək üçün təcrübə
banın üstünə kardioqram çıxaran aparat lazımdır”. Məsələn, Beriya ilə görüş kimi.)
qoyulub. Həmin unudulmaz konsertin sonunda re-
Kumir istər-istəməz, onunla kollektiv jissor Yutkeviç, baletmeyster Qoleyzovski,
arasında baş vermiş ixtilafı şişirdərək, rəqqas Asaf Messerer, MXAT-ın görkəmli
yalan-palan şeylər yazan qəzeti necə aktyorları Tarxanov və Belokurov – bu
büküb, kənara atdığını, Katerinanı gözləyə- istedadlı insanlar müticəsinə iradları
gözləyə necə yuxuya getdiyini xatırladı… dinlədilər. Həmin görüşdə Beriya gürcü
Bu, çoxdan, müharibə zamanı olmuş- aksenti ilə öz qərarını açıqladı: “Kremlə
du – onda Beriyanı ilk və son dəfə görmüş- aşağıdakı çıxışlar aparılacaq: Rəhbəri vəsf
dü. Lubyankanın qara mərmərlə döşənmiş edən mahnı, “Şarı barı, veriya, Beriya” –
ladı, beləcə, axsaya-axsaya telefona ya- həyəcanla Beriyanı gözləyirdi. Bu, NKVD-
xınlaşdı. nin klubu idi. Beriya gecikirdi. Hətta dü-
– Əzizim, – arvadının səsini eşitdi, – şündülər ki, artıq gəlməyəcək. Ancaq elə
Voznesenski zəng eləmişdi, Politexnikdə bu an parterin bütün qapıları gurultuyla
poeziya axşamına dəvət edir. Gedəcəyik? açıldı və qapıların önündə bir-birinə ox-
– Voznesenskinin tədbirinə getmək şayan mülki geyimli adamlar peyda oldu.
lazımdır.
– Yeməyə gələcəksən? Onlar çıxışları tutduğuna görə toplaşanlara
– Yox, Ədəbiyyatçılar Evində Erdmanla elə gəldi ki, kimisə həbs edəcəklər. Tökmə
bədənli cangüdənlərdən sonra pensne
görüşüm var. taxmış və başına kepka qoymuş Beriya
– Bəs məni aparmırsan? – Arvadı gəldi. O, paltosunu çıxarmadan zalın
mərkəzindəki oturacağa əyləşdi, adam-
nazla soruşdu, ancaq ərinin susduğunu larından birinə nəsə dedi və hamı başa
görüb əlavə etdi: – Yaxşı, kişi kampani-
yasında nə işim var, özümə məşğuliyyət düşdü ki, tamaşanı başlamaq lazımdır.
taparam.
Martovanın yanından ötüb-keçəndə Aktyorlar həyəcanlıydı deyə, tamaşanı
istədikləri kimi oynaya bilmirdilər.
238 Kumir ona pıçıldadı:
Bu tamaşada Kumir iştirak etmirdi.
2016 – Belə şeylərə fikir verməyin, iş görmək Yarım saatlıq proqramın aparıcısı başqa
lazımdı, onda hər şey öz yerini alacaq.
adam idi. Kumir ürəyində sevinirdi –
Beriyanın olduğu zalda aparıcının kiçik
NKVD xatirələri bir səhvi faciəylə nəticələnə bilərdi. O,
səssiz-səmirsiz parterdə oturmuşdu, öl-
Valeri İvanov-Taqanski. Zəfər və ilğım Kumir yuxudan ayılıb, yavaş-yavaş kənin tanınmış simalarının belə qorxub-
gözlərini açdı. Hər şey əvvəlki kimiydi. çəkindiyi bu adamı müşahidə edirdi. Özü
İndicə yuxuda hələ gənc idi, iş yoldaşlarına də fərqində deyildi ki, bu müşahidələr
dişinin dibindən çıxanı deyir, onları qor- onun yaddaşına həkk olunur və gələcəkdə
xaqlıqda və yaltaqlıqda ittiham edirdi. Yux- onlardan istifadə eləyə biləcək. (Sonralar
uda atasıyla da söhbət edir, ondan şeir Lübimov Soljenitsının “Şaraşka” əsərində
oxumasını xahiş eləyirdi… Amma birdən- Stalin obrazını canlandırdı. Özü də bu
birə ayılıb görür ki, xəstəxanadadır, çar- obrazı qrimsiz və dahiyanə oynadı, çünki
payısının yanında damcısalan var, tum- “təcrübədən yararlana bilmək üçün təcrübə
banın üstünə kardioqram çıxaran aparat lazımdır”. Məsələn, Beriya ilə görüş kimi.)
qoyulub. Həmin unudulmaz konsertin sonunda re-
Kumir istər-istəməz, onunla kollektiv jissor Yutkeviç, baletmeyster Qoleyzovski,
arasında baş vermiş ixtilafı şişirdərək, rəqqas Asaf Messerer, MXAT-ın görkəmli
yalan-palan şeylər yazan qəzeti necə aktyorları Tarxanov və Belokurov – bu
büküb, kənara atdığını, Katerinanı gözləyə- istedadlı insanlar müticəsinə iradları
gözləyə necə yuxuya getdiyini xatırladı… dinlədilər. Həmin görüşdə Beriya gürcü
Bu, çoxdan, müharibə zamanı olmuş- aksenti ilə öz qərarını açıqladı: “Kremlə
du – onda Beriyanı ilk və son dəfə görmüş- aşağıdakı çıxışlar aparılacaq: Rəhbəri vəsf
dü. Lubyankanın qara mərmərlə döşənmiş edən mahnı, “Şarı barı, veriya, Beriya” –
