22 Temmuz Azerbaycan’da basının 143.yılıdır. Günümüzden 143 yıl önce 1875 yılının 22 Temmuz günü dönemin aydını Hasan Bey Zerbabi büyük zorluklarla Ekinci gazetesini çıkardı. Bu tarih, Azerbaycan basın tarihi olarak kutlanmaktadır. Azerbaycan aydınlık tarihinin en parlak çağı işte bu tarihten itibaren başlar.

Hasan Bey Zerdabi’nin “Kime gösteririm görmez, derim duymaz, çağırırım gelmez” sloganı dönemin tüm manzarasını yansıtır. Zerdabi, kurtuluş yolunu 1875 yılında Ekinci gazetesini kurmakta görmüştür. “Taşı damlanın altına koyunca o yarılmaz, fakat yıllar sonra, damla o taşı deler” diyerek, gazetenin tüm idaresini bu cümlelere yansıtan Zerdabi, Ekinci’yi ancak iki yıl yaşatabilmiştir. 56. sayıdan sonra kapanan Ekinci’nin açtığı yolda önce Ziya, Kaspi, Tercüman gazeteleri, Keşkül dergisi ilerledi. 20. Yüzyılda görülen entelektüel gelişmenin kökünde 19. yüzyılın sonlarında yaşanan süreçler duruyordu. Bu aşamanın ilk gazetesi olan Şarkî Rus Azerbaycan basın tarihinin öncüsüydü.  O dönemde kurulan her bir basın kuruluşu manevi ve entelektüel açıdan aç olan halkı beslemek, düşüncesini zenginleştirmekle uğraşıyordu. İşte o kuruluşların önde giden ilk dörtlüğü Molla Nasrettin, Füyuzat dergileri, Hayat ve İrşat gazeteleridir. Taze Hayat, Terakki, Baba-yi Emir, Bakinski Raboçi, İttifak, Mektep vs. gibi gazete, dergiler dönemin manzarasına ışık tutuyordu.

Molla Nasrettin ise daha net ve gerçekçiydi. Mirza Celil’in “Siz Deyip Geldim” adlı yazısı derginin program yazısıydı. Dergi dönemin en çağdaş devrim konuları yanında Azerbaycan halkının bin yıllardan beri süregelen sorunlarını anlatıyordu.

Cumhuriyet dönemi Azerbaycan’ında 60 kadar basın kuruluşu vardı. Bunların yirmi sekizi Rusça, on ikisi ise diğer dillerde yayımlanıyordu. Önemli basın kuruluşlarıysa İstiklal, Basiret, Kurtuluş, Azerbaycan’dı.

Azerbaycan gazeteciliği Sovyet döneminde de baskılara rağmen geleneğine sadık kalmaya çalıştı. Sovyet rejiminin gazeteciliği yüklediği bazı ideoloji ve kurallara rağmen, Azerbaycan aydınları yine de basını kürsü olarak kullanmayı başardı. Ulusal Lider Haydar Aliyev’in 1969’dan, yani, Azerbaycan’ı yönetmeye başladığı yıldan itibaren daha da gelişti. Aydın kesim yine de basın aracılığıyla halkının yanındaydı. Şark Kadını, Sovyet Köyü, Öğretmen Gazetesi, Kirpi gibi basın kuruluşları sosyal sorunları öne çıkarmaktan çekinmiyorlardı.

Azerbaycan yeniden bağımsızlığını kavuştuktan sonra ise hayatın birçok alanlarında olduğu gibi, basının da gelişmesinde dönüm noktası oldu.

6 Ağustos 1998 tarihinde Ulusal Lider Haydar Aliyev’in imzaladığı özel direktifle Azerbaycan’da basın üzerindeki sansür kaldırıldı. Bu bağlamda 1999 yılında Kitle İletişim Araçlarına Ait Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu ve diğer yasalarının kabulü gerçekleştirildi.

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in 31 Temmuz 2008 tarihli direktifiyle “Azerbaycan Cumhuriyeti Kitle İletişim Araçlarının Gelişimine Devlet Desteği” gibi önemli bir belge onaylandı. Belgeye uygun olarak 22 Mayıs 2009 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına Bağlı Kitle İletişim Araçlarının Gelişimine Devlet Desteği Fonu kuruldu. Fon her yıl gazetelere mali yardımda bulunuyor ve gazeteciler arasında yarışmalar düzenliyor, değişik projeler gerçekleştiriyor.