Büyük Hayırsever

Büyük Hayırsever

Azerbaycan'ın ünlü misyoneri Hacı Zeynelabidin Tağıyev'in anısına onun yaşamış olduğu konakta (şimdiki Milli Azerbaycan Tarih Müzesi'nde) 9 odadan oluşan H.Z.Tağıyev'in Hatıra Müzesi kuruldu.

Sovyet hükümetinin kararına dayanarak zenginlerin tüm malvarlıkları, konakları ellerinden alınmıştı. Fakat Neriman Nerimanov'un sayesinde Tağıyev'e Merdekan'daki yazlığında kalmaya izin vermişlerdi. Oysa 1924 yılına kadar Tağıyev'e ve ailesine karşı haksızlık görülmedi. Fakat o vefat ettikten sonra Merdekan'daki yazlığına da el koyuldu. Eşi Sona Hanım ihtiyaç içinde yaşadı. Çocuklarına baskı yapıldı. Evinde çeşitli idare ve kurumlar yerleşti. Cumhuriyet döneminde yabancı misafirler burada ağırlanıyorlardı. Sovyetler döneminde burası çocuk yuvası yapıldı.

Tağıyev hep ulusunun refahı için çaba gösterdi. Onun hayırseverlik çalışmalarından birisi de kız okulu kurmasıydı. H.Z.Tağıyev'in Hatıra Müzesi çalışanı tarihçi Ferhat Cabbarov'un H.Z.Tağıyev'in Kız Okulu Tarihinden adlı kitabında verdiği bilgiye göre Tağıyev kız okulunu ayakta tutabilmek için zekice bir adım atmış. O binanın giriş katını kıraya vermişti. Bununla da okulun masrafları karşılanmış oluyordu. Okulun bekçisi evli ve yaşlı bir adamdı. Öteki çalışanlar hep kadınlardı. Tağıvey okulun Mütevelli Heyeti Başkanı, hanımıysa müdür yardımcısıydı. Okula beraber gider, bayramlarda öğrencilere hediyeleri beraber dağıtırlardı.

Tağıyev yurtdışında eğitim alan öğrencilere de sürekli yardımda bulunmuş.

Şimdiki Devlet Müzikal Tiyatrosu binası da Tağıyev tarafından yaptırılmıştı. Binanın tamirden sonra 1922 yılında açılış töreni yapılarken Sıtkı Ruhulla ve Mirzağa Aliyev'i Tağıyev'i etkinliğe getirmek için gönderirler. Artık o dönemde Sovyet Hükümeti konumunu sağlama almıştı. Salonda komiserler, devlet adamları oturuyorlarmış. Hacı salona girdiğinde herkes kalkmış ve onu alkışlamış. Tağıyev bundan etkilenerek duygulanmış. Konuşmasında demiş: "Ben bu duyguyu ikinci kez yaşıyorum. İlk defa Hac ziyaretinde Kutsal Taşa dokunduğumda bu kadar etkilenmiştim".

19.Yüzyılın sonu 20.yüzyılın başlarına ait istenilir tarih kitabında Tağıyev'in adına rastlanılır. Örneğin, Tağıyev'in Rusya'nın herhangi uzak bir köşesinde okula bile bağış yaparmış. Arşivde buna ait muhasebe belgeleri mevcut. Orada sayısız şehir adları yazıyor. Tağıyev o şehirlerde binaların, kültür merkezlerinin, okulların yapılması için para ayırmış. Onun en fazla yatırım yaptığı alan eğitimdi. İkincisiyse camilerdi. O dinine çok bağlı birisiydi.

Ferhat Cabbarov'un Çağdaşları Tağıyev Hakkında adlı kitabında verdiği bilgiye göre Tağıyev 1924 yılında Sovyet rejimince tüm malvarlığına el koyulduğu ve milyoncu olmadığı dönemlerde bile yardımseverliğini bırakmamıştır. Tağıyev tarafından Ahmetli kasabasında yapılan fabrikanın işçileri o yılda Merdekan'daki yazlıkta oturan Tağıyev'in yanına giderek onu ziyaret etmişler. Tağıyev gelenlerin kim olduklarını bildikten sonra hizmetçisine onları boş elle göndermemesini, birer kova üzüm vermesini tembih etmişti.

Yıllar geçer, kuşaklar değişir, insanlar yabancılaşır, iyiliklerse hiçbir zaman unutulmaz.            

 

 

DİĞER MAKALELER